Wat is een PEP?

Een Politically Exposed Person (PEP) is een persoon die een prominente politieke functie bekleedt of recentelijk heeft bekleed (tot één jaar na beëindiging). Ook familieleden en zakelijke partners van een PEP kunnen als PEP worden aangemerkt. Binnen de PEP-classificatie worden drie niveaus onderscheiden:

1. PEP 1: Nationale en internationale politici, militaire leiders, en hoge ambtenaren zoals leden van de Hoge Raad of Algemene Rekenkamer. Ook hun directe familie en naaste zakelijke geassocieerden vallen hieronder.
2. PEP 2: Regionale politici, zoals gedeputeerden en bestuurders van regionale ontwikkelingsmaatschappijen.
3. PEP 3: Lokale politici, waaronder gemeenteraadsleden en wethouders.

Volgens de Wwft is het verplicht om te achterhalen of een UBO een PEP 1 is. Over PEP 2 en PEP 3 doet de wet geen expliciete uitspraken, maar in de praktijk worden deze categorieën vaak alsnog meegenomen in screenings.

Waarom is PEP-onderzoek noodzakelijk?

PEP’s vormen een verhoogd risico op witwassen en belangenverstrengeling door hun invloed en toegang tot financiële middelen. Daarom moeten zij zorgvuldig worden onderzocht. Stel bijvoorbeeld dat een bedrijf in medische hulpmiddelen een grote overheidsdeal binnenhaalt en de bestuurder van dit bedrijf blijkt de broer te zijn van de minister van Volksgezondheid. Dit zou kunnen duiden op belangenverstrengeling en vereist nader onderzoek.

De 10 grootste uitdagingen van het PEP-onderzoek

Het uitvoeren van een PEP-controle gebeurt aan de hand van wereldwijde PEP-lijsten, zoals die van Acuris, World Check en Dow Jones. Deze lijsten bevatten ca. 1,5 tot 2 miljoen namen, inclusief aliassen en sanctielijstvermeldingen. Bij het uitvoeren van een PEP-onderzoek stuit men vaak op de volgende uitdagingen:

1. Achternaamvarianten De achternaam van een persoon kan variëren, vooral bij gehuwde personen. Moet men zoeken op "Bert de Vries-Jansen", "Bert de Vries" of "Bert Jansen"? Een bredere zoekopdracht voorkomt gemiste hits, maar leidt tot meer false positives.
2. Taal en transliteratie Buitenlandse namen worden in verschillende talen en alfabetten geschreven. In Nederland is de president van Wit-Rusland bekend als: Aleksandr Loekasjenko. Echter op de lijsten kom je de naam Loekasjenko niet tegen. Wel: Lukashenko, Lukashenka, LUKASJENKO, LUKASJENKA en ЛУКАШЭНКА met daarnaast nog 12 verschillende schrijfwijzes voor zijn voornamen. Dit bemoeilijkt een accurate zoekopdracht.
3. Doopnamen en officiële voornamen Officiële documenten gebruiken vaak de volledige doopnaam, terwijl iemand in de praktijk een roepnaam gebruikt. Zo kan "Bert de Vries" officieel "Albertus Maria de Vries" heten, wat verwarring schept bij de controle.
4. Initialen in officiële vermeldingen Sommige sanctielijsten en boetebesluiten van toezichthouders vermelden alleen initialen, zoals "A.M. de Vries". Dit bemoeilijkt de verificatie en kan tot onduidelijkheid leiden.
5. Geboortedata en afwijkende registraties Geboortedata zijn een harde identificatiefactor, maar zijn niet altijd beschikbaar of slechts gedeeltelijk vermeld. Vooral bij buitenlandse PEP’s komt het vaak voor dat alleen een geboortejaar bekend is.
6. Familieleden en zakenpartners van een PEP Volgens de Wwft worden ook familieleden en zakenpartners van een PEP als verhoogd risico beschouwd. Echter, deze personen staan niet altijd expliciet vermeld op PEP-lijsten, wat de controle bemoeilijkt. Bijvoorbeeld: de vriendin van Premier Schoof is Loes Meurs. Haar naam staat niet op PEP-lijsten.
7. Fuzzy matching en zoekalgoritmes Bij het zoeken naar PEP’s wordt vaak gebruikgemaakt van fuzzy matching, waarbij namen die enigszins lijken op de gezochte naam ook worden meegenomen. De drempelwaarde (threshold) bepaalt hoe strikt de zoekopdracht is, maar een lagere threshold levert meer false positives op.
8. False positives: de grootste frustratie Onterechte treffers (false positives) zijn een van de grootste uitdagingen in PEP-onderzoek. Bij een standaard threshold van 86% is 99% van de resultaten vaak irrelevant, wat extra manueel controlewerk oplevert.
9. Continue monitoring vereist Een persoon die vandaag geen PEP is, kan dat morgen wel zijn. Dit betekent dat PEP-onderzoek niet eenmalig is, maar doorlopende monitoring vereist. Organisaties dienen minimaal jaarlijks te controleren of hun klanten PEP’s zijn geworden.
10. Extra uitvraag bij klanten Alleen het scannen op PEP-lijsten is niet voldoende. Organisaties dienen klanten actief te vragen of zij, hun familieleden of zakenpartners als PEP kunnen worden aangemerkt. Dit verhoogt de betrouwbaarheid van de controle, maar zorgt ook voor extra administratieve lasten.

Conclusie

Het PEP-onderzoek vormt een essentiële stap in het naleven van de Wwft en het voorkomen van financiële criminaliteit. De complexiteit en uitdagingen ervan vereisen een zorgvuldige aanpak en het gebruik van slimme technologieën om fouten te minimaliseren. Door een combinatie van geavanceerde zoekmethodes, continue monitoring en aanvullende klantuitvraag kunnen organisaties de risico’s beter beheersen en voldoen aan de wet- en regelgeving.